Tân hồn bạn ờ trong một tình thế thực rùng rợn. Có dè đâu cõi lòng bạn trai nào cũng mang nặng bầu tâm sự cần được am hiểu dẫn dắt. Còn to con đẫy đà như Gô Liát sao lại thua trí Davít nhỏ con để rồi tàn mạng cách đáng tiếc.
Nhưng con à, có một sinh vật tốt đẹp, huyền bí hơn hết là con người Tạo hóa sáng tạo cái mà mẹ gọi là con người gồm hai hữu thế: một nam và một nữ. Hay lòng họ đã úng đã ung từ lâu bây giờ trong câu chuyện dùng mánh lới cáo già hâm lại để nhử mình. Tôi vẫn trong cơ cấu ái tình bạn trai cũng có những yếu tố tinh thần.
Lên mười bảy nghe lòng rạo rực: bạn có ái tình qua hai mươi mấy tuổi bạn được cha mẹ hội ý lo cho bạn một người bạn trăm năm. Nếu bước vào những chủng viện hay nam tu viện công giáo rồi tưởng tượng một tâm hồn bạn trai vô tín ngưỡng sai lạc với một tâm hồn bạn trai tĩnh tu ta thấy có bao nhiêu khác nhau. Khi phải lật qua một trang sổ đời thì cứ lật rồi thôi.
Họ chỉ còn để ý đến cảnh sát vì các vị nầy có liên hệ đến hạnh kiểm của họ. Điều họ quyết ngày nay họ thay đổi ngày mai. Được bạn lo cho mọi mặt, quý trọng như người ruột thịt, họ tìm cách chiếm người yêu của bạn họ để gọi là trả ơn.
Đó là công việc lương tâm chớ không phải vì sợ cha mẹ, thầy giáo, chánh quyền, dư luận. Họ không phải không biết lý tưởng của ái tình, không biết nhân nghĩa của đời uyên ương, nhưng tự nhiên ái tình của họ ích kỷ ở chỗ tìm một đối tượng yêu đồng phái hay khác phái để thỏa mãn bản năng tính dục. Nhưng tâm honà đầy những khát vọng vĩ đại, bận rộn vì chí cả của họ nghe cần một cái gì êm dịu như tình mẫu tử, lời nói dịu hiền của chị ruột, bữa cơm dọn sẵn của chị dâu.
Bạn gái bị mụn nghe khổ vì sợ mất duyên, bạn trai cũng không khỏi lo âu đâu. Những phong trào nam nữ di tắm biển, ăn mặc trống trải, trửng giỡn, xô đẩy nhau, những tổ chức nam nữ đi đóng trại ngày đ êm trong rừng rú, đi dạo thuyền ca hát, nhà giáo dục có trách nhiệm nặng nề về sự điều khiển, kiểm soát. Họ đã tốn bao nhiêu thời giờ, tiền bạc, sức khỏe nữa để nuôi những mộng nầy bằng cách đọc tiểu thuyết tình cảm, chạy theo những đại nhạc hội.
Nhứt là tôi phải khéo xử với vô số bè bạn học sinh, hay sinh viên, vân vân. Có người cho đó là tính ích kỷ đ àn ông. Trở lên tôi mới đề cập lương tâm tự nhiên của bạn trai.
Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Có nghe chuyện đời xưa, chuyện ma để thỏa mãn óc hiếu kỳ. Làm sao nhà giáo dục thân mật, chân thành chỉ cho các bạn trai ấy biết những chân lý nầy.
Phải có sự gần gũi về thể xác của người nam và người nữ để để tinh trùng súc tích trong những hạch sinh dục mà tôi nói trên của đ àn ông gặp gỡ một mầm sống mới nẩy sinh. Thường là bạn trai ở thôn quê, thành phần giai cấp cần lao. Trong đời sống ái tình bạn gái lắm lúc chính tình cảm chi phối lý trí, lương tâm, ý chí.
Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Con người bạn gái kỳ biệt, con người bạn trai cũng kỳ biệt. Nhưng vận rủi đã làm mộng tình của nàng phải héo đi bằng cái chết bất ngờ thê thảm của Duplot.