Tôi không nói những người tu vì chán đời, trốn trách nhiệm làm chồng, làm cha hay vì muốn lợi dụng cõi tu để sống an nhàn, sung sướng. Nhà giáo dục, nếu ý thức nhiệm vụ của mình, nên chụp lấy lòng say sưa tốt đẹp nầy về tương lai của bạn trai để gieo cho họ tinh thần trách nhiệm. Họ có lòng vàng, cần cho, lấy cho ngay không quảng cáo vàng thiệt, vàng rồng, vàng thượng thập gì cả.
Trong cuốn Toi quy deviens homme, Jean Le Presbytre có dẫn lời nầy của Moudousse: Cho nam thanh mơ mộng là nguy hiểm, không mơ mộng càng nguy hiểm hơn bởi vì như vậy là tiêu diệt đi khả năng sáng tạo sau nầy. Tôi đã gặp một bạn trai ăn cơm chiều xong, sau nửa giờ ăn chơi chơi 30 hột vịt lộn. Ngày mai chưa biết ra sao, nói kiểu một bản nhạc Que sera, sera, nhưng bạn trai lạc quan gần như tin mình sẽ đầy thành công.
Nhưng rồi sự quen lớn hay làm cho bạn trai có tập quán thấy cần có sự hiện diện của bạn gái. Trước khi dứt mục nầy tôi xin kể cho bạn trong những hậu quả đáng khiếp của kẻ giỡn ái tình. Bạn dặn mì thánh, mì chỉ, mì vắt lung tung, họ dạ vâng lia lịa.
Con vô tư khóc, vô tư lăn lộn: mẹ ôm con sát lòng, trìu mến con, rỏ nguồn sinh lực của mẹ cho con khi con khát sữa. Họ có cả một tổ chức Tham ván bán thuyền để thỏa mãn lòng thú. Chương trình thi bây giờ cũng là bà con họ máu với tứ thơ ngũ kinh.
Mà tình yêu có mục đích truyền sinh, phát triển một phần lớn căn cứ vào sự nhận thức nhan sắc. Hoặc là người ta thực hiện nó hoặc phủ nhận nó mà sống độc thân, thanh khiết. Cái gì của thời qua, họ cho là hủ lậu.
Hay họ chịu sự đàn áp của cha mẹ độc tài khắc nghiệt. Tôi biết lối học từ chương ngày xưa không hay và học mà không hiểu có thể không hành. Những người nuôi chí lớn khi gãy một chương trình, té vào thất bại, tinh thần họ hay bị khủng hoảng.
Tôi biết có một số bạn trai tắm như lươn và rất thích ướp nước hoa mà hôi vẫn hôi. Nhiều đời hoa phải tan tác vì những lời đường mật nầy. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Bạn kiếm được mấy người anh dũng nơi trận mạc, lên đến nấc thang danh vọng, giàu sang, địa vị bằng Nã Phá Luân: vậy mà nó làm bực anh hùng cái thế nầy đảo điên thiếu điều tự tử như chơi. Họ không tin ai nên không buồn đem tâm sự phanh phui mà chỉ thích trở về với nội tâm, thầm nghĩ những điều mình mong ước cách đơn độc.
Nhưng có không ít bạn trai nói nhiều đến đỗi không mấy bạn gái sánh bằng. nếu không tìm những giải trí ô uế, thì họ đem bộc bạch tâm hồn cùng những kẻ bất đáng. Một bên xao xuyến về thân phận, càng chạy theo ham muốn vật chất càng thèm khát, càng thấy bất mãn, một bên sống nội tâm trầm tĩnh, yêu mến Thượng đế và nhân loại cách tha thiết và thỏa mãn về kiếp sống vì đã làm những việc thiện.
Ơû đây chúng ta chỉ xét vài điểm hệ trọng. Đến giờ bạn phân tiùch tâm lý của Le Cid, của Andromaque: bạn trai vừa ngồi nghiêm vừa khoái thích. không kịp đắp cái gì, đầu mài xuống chỗ nằm, bất kể gối nằm, gối ôm.